Dorp op de Veluwe versus Veluws dorp
Desgevraagd gaf wijlen Henk van den Berg, die in 2002 zo bruut vermoord werd bij Strand Horst, kernachtig het onderscheid tussen beide dorpen aan. Hij stond als geboren en getogen inwoner met een been in de Ermelose gemeenschap en met de ander als voormalig docent in het basisonderwijs en later als journalist van het lokale nieuwsblad in de Puttense. Ermelo zag hij als een dorp op de Veluwe en Putten als een echt Veluws dorp. Daaraan voegde hij aan toe, dat het moeilijk was om echte Ermeloërs te vinden, die tot vier generaties terug met echte Ermeloërs getrouwd zijn. Hooguit een klein aantal met uitzondering van de buurtschappen rondom het dorp. In het dorp Putten zouden die veel makkelijker te vinden zijn.
De inwoners van de oorspronkelijke nederzettingen zullen met dezelfde motieven neergestreken zijn aan de Veluwezoom; op zoek naar (enigszins) vruchtbare gronden en vooral naar droge voeten (de Zuiderzee kende immers nog getijden). Ook de Puttense bevolking zal in de 19e eeuw nog bestaan hebben uit keuterboeren en dagloners. Ook als villawijk en forenzenplaatsen hielden beide dorpen gelijke tred.
Het kenmerkende verschil zat in de vestiging van diverse instellingen in Ermelo, psychiatrisch ziekenhuis Veldwijk, instellingen als ’s Heerenloo, Groot Emaus, Sonneheerd, gaf de plaats landelijke bekendheid als zorgdorp. Het personeel kwam overigens vooral van elders. Het oude dorp bevond zich toen rondom de Oude Kerk, terwijl Nieuw-Ermelo, zoals dat toen genoemd werd, zich ontwikkelde in de buurt van de Kerklaan. Inmiddels zijn beide kernen al bijna een eeuw versmolten tot één dorp, dat sindsdien de nodige uitbreidingen kende. Bovendien trouwden veel van de autochtone Ermeloërs wel met een van die nieuwe inwoners. Met de instellingen en de nieuwe inwoners was er ook behoefte aan hoger onderwijs, waarvan de vestiging van de (M)ULO een gevolg was. Een gevleugelde uitspraak was “in Puh weten ze van nuh”, waarmee “de” Ermeloër zich beter ontwikkeld waande dan de Puttenaren. Deze uitspraak is natuurlijk allang achterhaald. Als ‘Putters’ het buurdorp wat arrogant vinden, ligt hierin de oorsprong.
Ook valt tijdens een voetbalwedstrijd van F-jes van DVS tegen die van bijvoorbeeld Putten, Hierden en dergelijke op, dat de streekgenoten soms een kop groter zijn. Het resultaat daarvan is, dat het voetbal in Ermelo zich niet zozeer als fysiek spelletje ontwikkelde, maar meer op techniek en snelheid gebaseerd was.
Puttens voetbal tot en met HGM
De oudste voetbalclub in Putten was Putter Boys, maar dat heette voor de bekende oprichtingsdatum in oktober 1922 PVC. Het Rood-Wit van ’24 bestond tot ’29 en werd ontbonden door veel voorkomende onregelmatigheden in en rond het veld. Er is in ieder geval een ontmoeting bekend in juni 1927 tussen het EFC, de voorloper van DVS, en de Puttense club, die door de Ermeloërs in een uitwedstrijd met 0-1 gewonnen werd. Dat was echter niet de eerste derby tussen een Ermelose- en een Puttense club. HGM, van juli ’22, viel kennelijk net in de tijd, dat er vanuit Nijkerk, Putten, Ermelo en Harderwijk initiatief genomen werd om te komen tot een zaterdagcompetitie in deze omgeving. Deze Noord Veluwsche Voetbal Bond werd in dat jaar opgericht in Stalhouderij Bakker, op de bekende “Zolder”, waar later ook DVS is opgericht. Daar zullen dus ongetwijfeld ontmoetingen uit voortgekomen zijn, tussen EFC en HGM, die daarmee de eerste derby tussen Ermelo en Putten in competitieverband vormden.
Dat HGM overleefde uiteindelijk niet de oorlogsjaren, maar kwam wel in competitieverband uit tegen Ajax, de andere voorloper van DVS, en EFC. Dat was in ’32-’33, toen de Utrechtsche provinciale Voetbal Bond (UPVB) voor het eerst in deze contreien een competitie op de zaterdag organiseerde. De Puttenaren eindigden in deze beperkte competitie in de middenmoot, tussen Ajax (tweede achter het Harderwijkse HVC) en EFC (laatste).
Het seizoen daarop stapten de clubs uit deze competitie gezamenlijk over naar de nieuwe competitie van de CNVB. De twee Ermelose verenigingen waren al gefuseerd tot DVS. Er bleek in deze regio voldoende animo om in die christelijke voetbalbond een afdeling Harderwijk op te richten. Ook toen kwam het dus tot derby’s tussen Ermelo en Putten.
Naast HGM kende het dorp nog meer, neutrale, clubs als Steeds Voorwaarts (van ’27) en Puttensche Boys (van oktober 1932). Die clubs sloten zich aan bij de UPVB, die op de zondag al veel langer competities organiseerden. In mei 1937 fuseerden deze twee clubs tot vv Putten (ook wel VVP) en bleef op zondag voetballen. Aangezien de gemeente Ermelo voetballen op zondag niet toestond, zal het niet tot competitiewedstrijden tussen Ermelose- en deze Puttense club(s) gekomen zijn.
VVP en OMS samen tot Sterk Door Combinatie
Overigens ondervond men uiteindelijk in Putten net zoveel tegenwerking tegen zondagvoetbal als in Ermelo en “bekeerde” VVP zich in ’49 tot de zaterdag. Het gaf Putten meteen een lokale derby. Want na het verdwijnen van HGM bleef de behoefte aan zaterdagvoetbal levensgroot aanwezig en werd kort na de oorlog OMS opgericht. Die club voetbalde in de 2e klasse van de Afdeling Utrecht nog wel tegen de reserves van DVS.
Ondanks de boeiende onderlinge duels elk jaar, ontstegen OMS en VVP de “onderbond” maar niet, waar Harderwijk, Ermelo en Nijkerk al wel duurzaam in de KNVB vertegenwoordigd waren. Financiële problemen bij VVP en de gezamenlijk ambities om de afdeling Utrecht te ontgroeien werden in juni 1952 de krachten gebundeld tot ‘Sterk Door Combinatie’. Kortweg SDC. Daar werd op last van de KNVB nog de P van Putten aan toegevoegd. DVS moest nog wel tot ’65 wachten, voordat het voor het eerst in de competitie een derby met de Puttense fusieclub mocht uitvechten.
SDCP passeert DVS via West
Waar DVS, toen onder de naam sv Ermelo in de jaren ’55-’58 in de oostelijke 3e klasse worstelde, bereikte de Puttense fusieclub twee seizoenen, nadat in ’55 voet werd gezet in de 4e klasse C, voor één seizoen evenknie van de Ermeloërs, maar wel in de 3e klasse B in West 1. In het rampjaar voor de Ermelose sportvereniging (’58) met degradatie naar de 4e klasse ging SDCP gewoon door en promoveerde in ’61 naar de 2e klasse, wat toen het hoogste niveau in het zaterdagvoetbal was. In die jaren waren de blauwwitten in de ontmoetingen met streekgenoot VVOG zelfs favoriet, wat veel zei over de kracht van de fusieclub. Vooralsnog geen derby tussen DVS en de blauwwitten, die wel in die vier seizoenen op dat platform meerdere jaargangen tegen de Spakenburgse grootmachten, VVOG of Quick Boys speelden. Daar kwam na vier jaar een einde aan door de degradatie.
Vanaf ’65 tot en met ’76 met grote regelmaat derby’s tegen SDCP
Dat bracht in ’65 de eerste editie van de derby van DVS tegen de Puttense club, die ook vijf seizoenen achtereen op de rol zou staan. Daar kwam door de degradatie van SDCP in ’70’ voor één seizoen een onderbreking in, maar daarna konden de supporters uit Ermelo en Putten zich weer vijf jaren achtereen opmaken voor deze aansprekende derby. De blauwwitten maakten daar voor vier jaar weer een einde aan door hun kampioenschap in ’76. De Puttenaren zouden na twee jaar in de 2e klasse zelfs doorstoten naar de hoogste klasse, waar WHC na een beslissingswedstrijd met 5-0 weer wreed een einde maakte aan de status van eersteklasser. DVS sloot zelf het “eeuwig derdeklasserschap” af door een degradatie, zodat de hernieuwde kennismaking nog tot ’80 duurde.
De blauwwitten hadden toen de “Putter Eng” al betrokken, waar DVS weinig plezier beleefde aan de eerste derby op die locatie in ‘80. De degradant uit de 1e klasse en de geelzwarten als promovendus uit de 3e klasse werkten aan de Ermelose Sportlaan een angstige 0-0 af en op Paasmaandag moesten de geelzwarten in Putten degradatie zien te ontlopen. Een gedreven DVS had kort voor tijd de winst op de punt van de schoen liggen, maar de paal voorkwam die, waarna SDCP in de counter alsnog met 2-1 won. Na één seizoen kwam er alweer een einde aan het tweedeklasserschap van DVS, dat nu weer vijf seizoenen moest wachten op deze derby.
SDCP kan Ermelose ambities niet keren
Deze derby keerde terug in ’86, toen DVS met de “Zwolse Coup” koers had gezet naar de top van het zaterdagvoetbal. Allereerst was SDCP als degradant uit de 2e klasse in dat seizoen de grootste concurrent. In de seizoensouverture werden de blauwwitten in Ermelo met 5-0 nog van het veld gepoetst, maar in de return was het aan het frommeldoelpunt van Tjip Vriezema te danken, dat de geelzwarten de puntenvoorsprong op de grootste concurrent behield en kampioen werd. De supporters van beide clubs bleven nu tot na de eeuwwisseling van deze derby verstoken; tot 2000 dus.
Derby naar hoogste niveau
Bij de hernieuwde kennismaking in ’00-’01 streefden beide clubs promotie na, maar DVS bleef na de degradatie in 2000 steken, terwijl SDC Putten (nu met de volledige plaatsnaam erachter) via de nacompetitie wel dat succes vonden. De twee clubs wonnen uit uitwedstrijd in de derby (beide keren 2-3). In ’02-’03 vond deze derby voor de enige keer op het hoogste platform plaats. In de Hoofdklasse won SDCP thuis met 1-0 en hielden de geelzwarten later met 3-1 de punten in Ermelo.
Van ’06 speelden beide kemphanen de derby in de 1e klasse. Was het op de “Putter Eng” nog 0-0, de return werd een 3-1 overwinning voor DVS. In het kampioensjaar van de Puttenaren (2008), stelde SDCP die kandidatuur al in Ermelo met een 0-3 zege en konden de geelzwarten met de 3-3 de blauwwitten niet van de titel afhouden.
DVS laat Puttenaren achter zich
Met de Hoofdklasse voor het eerst als als voorportaal voor de nieuwe Topklasse wonnen de Puttenaren in ’10-’11 beide ontmoetingen (1-3 en 2-1). In ’13-’14 werd deze derby voor het laatst in competitieverband gespeeld. DVS solliciteerde toen in de Hoofdklasse A al nadrukkelijk naar een plaats in de Topklasse, maar moest die positie ondanks deelname aan de nacompetitie nog aan zich voorbij laten gaan. In dat seizoen wonnen de Ermeloërs beide ontmoetingen (3-2 en 0-1). DVS verhuisde weer naar. Weer terug in ‘C’, moest de aanhang weer verstek laten gaan voor de derby. Intussen bouwden de Puttenaren aan een prachtige accommodatie en lag het accent even niet op de selectie. En de geelzwarten lijken vooralsnog niet van plan om een stap terug te doen, zodat het de vraag is, wanneer deze aansprekende derby weer op het programma komt.
DVS-SDC meest aansprekende derby tussen Ermelo en Putten
Natuurlijk speelden EFC en Rood-Wit, beiden van het bouwjaar 1958 hun derby’s, zij het in de ‘onderbond’ (en na de reorganisatie in het amateurvoetbal in de lagere klassen van de KNVB) en die kenden zeker veel sfeer. Ook FC Horst speelde tegen de club uit de buurtschappen Krachtighuizen, Poolse Driesten en Veenhuizerveld, maar die wedstrijden brengen de gemoederen toch niet zo in beweging als die tussen DVS en SDC.
